مقدمه
تحول اداری
ضرورت اصلاح و ایجاد تحول در نظام اداری کشور بعنوان ابزار تحقق اهداف نظام جمهوری اسلامی از مواردی است که پس از انقلاب اسلامی مورد توجه دولت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و در اجرای بند 4ـ3 بخش نظام اداری و اجرایی پیوست قانون برنامه اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران شورایعالی اداری بمنظور ابجاد یک نظام منسجم اداری در ابعاد نیروی انسانی، مدیریت، تشکیلات سازماندهی و روشها تشکیل گردید.
تحول چیست؟
تحول در ارتباط با افراد به معنی شبیه دیگران شدن نیست بلکه به مفهوم مانند خود‌شدن، رشدکردن، غنی‌شدن و متبلور ساختن توانائی ها بوسیله تجربه و تدبیر است.
در ارتباط با سازمانها که مجموعه افراد می باشند تحول باز هم به مفهوم تغییر از طریق کسب تجربه و تدبیر است.
فرایند تحول در سازمانها متأثر از تجربیات و اهداف جدید است.
2) چرا تحول؟ (انگیزه های تغییر سازمانی)
معمولاً سازمانها متحول می‌شوند تا باز و جهانی شوند و در آنها فکر و روح افراد چه بصورت فردی و چه به صورت گروهی برای رسیدن به اهداف همه گروههای ذینفع مانند: مشتریان، کارکنان و سهامداران بسیج شوند و به هرحال این انسانها هستند که نیروی مولد و محرک برای تغییر سیستم‌ها، ساختارها و سازمانها هستند.
معمولاً تغییرات سازمانی و تحول برای گذار از یک مرحله توسعه به مرحله دیگر هم ممکن است ایجاد شود، سازمانها با گذار از مراحل مختلف توسعه، بالغ می‌شوند.
پیش از تصمیم‌گیری در مورد اینکه بهسازی کدام یک از جنبه‌های سازمان ضرورت دارد، باید نقاط قوت و ضعف سازمان را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در این میان، ارزیابی نیازها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
تغییر سازمانی نخست مستلزم بررسی و تشخیص مشکل است شناخت مشکل و ارائه صورت مساله واقعی نیمی از تغییر است چنانچه مدیران سناریوی تغییرات، در تعریف از مشکلات دچار خطا و لغزش شوند هزینه‌های گزافی را خواهند پرداخت چرا که سازمان و منابع آن را به سمت اهدافی هدایت خواهند نمود که در جهت نیازهای واقعی سازمان طراحی نشده و پاسخگوی مشکلات نمی‌تواند باشد مدیریت تغییر بیش از هر اقدامی باید راهکارهای حل مساله و ابعاد آن را مورد بررسی و شناخت دقیق قرار دهد.
اهداف
ـ اطلاع‌رسانی سریع، دقیق و قابل دسترسی
ـ تسهیل و ارائه خدمات باکیفیت به مردم
ـ سهولت در انجام کارها و گردش امور و بازنگری و اصلاح و مهندسی مجدد روشهای انجام کار برای ارائه خدمات به مردم
ـ پایبندی به ضوابط و قوانین و عدم تبعیض
ـ صحت نتایج کارهای انجام‌شده
ـ مستندسازی نحوه انجام کار
ـ تشویق کارکنانی که رضایت خدمت گیرندگان را فراهم می‌آورند با هدف ارتقاء بخشیدن به انگیزش کارکنان
ـ افزایش اعتماد عمومی، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌های عمومی و هماهنگی بین واحدهای اداره کل
ـ استمرار در فرهنگ‌سازی و آموزش
ضرورت اجرای طرح تحول در اداره کل
ـ فرهنگ‌سازی مناسب در کلیه امور و ارتقاء روحیه تحول‌پذیری
ـ از میان برداشتن یا حداقل تخفیف موانع و مشکلات سر راه مشتری
ـ افزایش ارتقاء سطح کیفیت خدمات ارائه شده
ـ پیونددادن و بالابردن روحیه خدمت‌گذاری و خدمت‌رسانی شایسته
ـ اجرای برنامه‌های منظم و بررسی دیدگاهها
ـ توسعه آگاهی و شناخت مردم از نحوه خدمات
ـ اجرایی‌نمودن دستورالعمل و بخشنامه‌های ارسالی
ـ تامین زیرساخت‌های مناسب برای تحقق به اهداف مدنظر
ـ تسریع در امور و کوتاه‌نمودن زمان انجام کار تا حد ممکن
ـ ایجاد و توسعه تعهد در مدیران و کارشناسان برای راهبردی و پیگیری برنامه‌های تحول در نظام اداری
ـ استقرار نظام ارزیابی مستمر
- هفت برنامه عبارتند از:
1)برنامه منطقی نمودن اندازه دولت.
2) برنامه تحول در ساختار تشکیلاتی دولت.
3)برنامه تحول در نظام‌های مدیریتی.
4)برنامه تحول در نظام‌های استخدامی.
5)برنامه آموزش و بهسازی نیروی انسانی دولت.
6) برنامه اصلاح فرآیندها، روشهای انجام کار و توسعه فن‌آوری اداری.
7)برنامه ارتقاء و حفظ کرامت مردم در نظام اداری.
طرح‌ها, سیاستهای اجرایی و بخشنامه‌های
برنامه اول (منطقی نمودن اندازه دولت)
طرح‌ها
تهیه طرح دولت متناسب از طریق تعیین و تفکیک اعمال حاکمیت و اعمال تصدی و تشخیص حجم مناسب برای دولت با تعریف منطقی دولت و امکانات و منابع که می‌توان برای اداره امور توسط دولت هزینه نمود.
_ شناخت راه‌های واگذاری و توقف توسعه بخش‌های اعمال تصدی دولت در حوزه‌های اجتماعی, اقتصادی و تعیین راه‌های مناسب برای توسعه فعالیت‌های بخش غیردولتی به موازات کاهش تصدی‌های دولت
_ تعیین اهداف کمی برای واگذاری تصدی دولت و توسعه فعالیت های بخش غیردولتی
سیاستهای اجرایی
1-1دولت باید وظایف حاکمیتی را در سطح کیفی مطلوب, به نحو کارآمد و اثربخش انجام دهد.
2-1 وظایف مربوط به تصدی‌های اجتماعی دولت به سه طریق زیر انجام شود:
الف) توسعه فعالیت بخش‌های غیردولتی با استفاده از حمایت و یارانه‌های دولت.
ب) پرداخت هزینه سرانه از بودجه دولت به هیات‌های امنای غیردولتی مورد تایید دستگاههای مربوط به منظور انجام وظایف اعمال تصدی با نظارت و هدایت دولت نظیر مدارس, مراکز درمانی, مراکز توان‌بخشی و دانشگاه‌ها.
ج) ایجاد و اداره مستقیم واحدهای مربوط در بخش‌ها و مناطقی که امکان اجرای دو بند فوق‌الذکر وجود ندارد.
3-1 وظایف اعمال تصدی‌های اقتصادی با استفاده از روشهای خصوصی‌سازی به بخش غیردولتی واگذار گردد و ساز و کارهای لازم برای نظارت بر حسن اجرای امور, پس از واگذاری به بخش غیردولتی پیش‌بینی شود.
4-1 برای انجام خدمات زیربنایی و اجرای طرح‌های عمرانی که الزاما باید توسط دولت انجام شود, نظیر ساخت و احداث راه‌ها, سدها, فرودگاه‌ها و ساختمان‌های اداری, با استفاده از روش قیمت تمام شده و مناقصه گلوبال (GLOBAL) و از طریق بخش غیردولتی اقدام شود.
5-1 نیروی انسانی دستگاههای مشمول اعمال حاکمیت و واحدهای ستادی بخش تصدی‌های اجتماعی و اقتصادی (مذکور در ماده 64 قانون برنامه سوم توسعه) "" کارمند دولت"" تلقی می‌گردند و مقررات دولتی بر این گروه از مستخدمان حاکم می‌باشد.
6-1 نیروی انسانی بخش تصدی‌های اجتماعی که با پرداخت سرانه یا یارانه از طریق دولت اداره می‌شوند, مشمول قانون کار و نظام تامین اجتماعی بوده و در جذب و نگهداری و شرایط احراز و نظایر آن, صرفا از حداقل‌های موردنظر دولت تبعیت می‌کنند و سایر اختیارات اداری و استخدامی تماما به عهده هیات‌های امنای اداره کننده این بخش‌ها, می‌باشد.
7-1 امور مردم در شهرها, بخش‌ها و روستاها حتی‌الامکان , به تشکل‌های مردمی و محلی نظیر شهرداری‌ها, دهیاری‌ها, شوراهای شهر و روستا واگذار شود و درصورت ضرورت, دولت به اینگونه تشکل‌ها, کمک مالی, فکری و اطلاعاتی نماید.
بخشنامه‌ها
_ ماده 88 سیستم چگونگی واگذاری به بخش غیردولتی از طریق
خرید خدمات از بخش غیردولتی
مشارکت با بخش غیردولتی
واگذاری مدیریت به بخش غیردولتی
_ واگذاری فعالیت‌های خدماتی و پشتیبانی به بخش غیردولتی
_ استفاده از ظرفیت‌ها و خرید خدمات از بخش غیردولتی در جهت کاهش هزینه و بهبود ارایه خدمات به مردم
_ برنامه جامع نیروی انسانی و معرفی نیروهای مازاد به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی
_ سهمیه استخدامی تعیین شده در طول برنامه توسعه
_ بانک اطلاعاتی نیروی انسانی
_ واگذاری برخی از فعالیت‌های مربوط به مدیریت شهری دستگاههای اجرایی به شهرداری‌ها (ایجاد اداره کتابخانه‌ها, سینماها, سالن نمایش و مراکز فرهنگ و هنری ...)
ـ واگذاری واحدهای پشتیبانی و خدماتی به بخش غیردولتی از طریق انعقاد قرراداد با شرکتهای تاییدشده
اهم سیاستهای اجرائی منطقی نمودن اندازه دولت:
1)اجرای وظائف حاکمیتی دولت به نحو کارآمد و اثر بخش.
2) گسترش فعالیت بخش غیردولتی از روشهای خصوصی سازی و ارائه ساز و کار مناسب برای نظارت بر حسن اجرای کارها.
3)انجام خدمات زیربنائی از طریق بخش غیردولتی با استفاده از روش قیمت تمام شده .
طرح‌ها, سیاستهای اجرایی و بخشنامه‌های
برنامه دوم (اصلاح ساختارهای تشکیلاتی دولت)
طرح‌ها
_ بررسی و شناخت مشکلات تشکیلات کلان دولت و ارائه پیشنهادهای اصلاحی لازم
_ تنظیم ضوابط, طراحی و تایید تشکیلات داخلی دستگاههای دولتی
_ تهیه طرح جامع تفکیک وظایف و اختیارات ملی و استانی دستگاههای اجرایی و تنظیم لایحه اختیارات قانونی برای مقامات استانی
_ بررسی و شناخت شعب, دفاتر و نمایندگی دستگاههای اجرایی و شرکتهای دولتی در خارج ازکشور و ارائه پیشنهادهای لازم برای ابقا‌ء یا انحلال و ادغام آنها
سیاستهای اجرایی
1-2تشکیلات کلان دولت, بر اساس سیاستهای مذکور در بندهای 1-1 , 2-1, 3-1, 4-1 مورد تجدیدنظر اساسی قرار گیرد.
2-2ساختار تشکیلات دستگاههای مشمول اعمال حاکمیت, از قواعد و ضوابط پیش‌بینی شده (الزامات کیفی و کمی) تبعیت خواهند نمود و از تایید و تصویب تشکیلات خارج از ضوابط مذکور, خودداری شود.
3-2 به منظور ایجاد انسجام و یکپارچگی در ساختار بخش دولتی و کاهش ناهماهنگی‌ها و برقراری نظم, تعداد پستهای مدیریتی به حداقل ممکن کاهش یابد و توسعه تشکیلات دولتی با محدودیت و اعمال نظارت‌های لازم همراه شود.
4-2 آن دسته از وظایفی که الزاما باید به صورت ملی انجام شود, قانونمند و مشخص گردد و انجام آنها به دستگاههای ملی محول شود. همچنین, آن دسته از وظایفی که الزاما جزو وظایف منطقه‌ای و محلی است, باید با اعطای اختیارات لازم به مقامات محلی واگذار شود و اختیارات لازم درخصوص تصمیم‌گیری, اجرا و تخصیص منابع به اینگونه مقامات داده شود.
5-2 برای پاسخگویی مقامات محلی در قبال مجلس شورای اسلامی , ساز و کارهای مناسب در حدود اختیارات محوله پیش‌بینی شود.
6-2 شوراها و مراجع متعدد تصمیم‌گیری ساماندهی و محدود گردند و متقابلا اختیار لازم برای اتخاذ تصمیم, به هیات وزیران و کمیسیون‌های دولت واگذار شود.
7-2 امور هر وزارتخانه در سطح استان , شهرستان و بخش حتی الامکان در یک واحد سازمانی انجام پذیرد و از ایجاد سازمان‌های متعدد استانی, شهرستانی و نظایر آن, اجتناب شود.
8-2 وظایف دولت در روستاها و دهستان‌ها در یک مجتمع دهستانی متمرکز گردد (به استثنای مدارس و واحدهای خدمات بهداشتی و درمانی).
9-2 تعداد واحدهای سازمانی خارج از کشور محدود گردیده و تحت نظارت و با هماهنگی نمایندگی‌های وزارت امور خارجه فعالیت نمایند. هرگونه توسعه درا ین خصوص , با اخذ مجوز از دولت امکان‌پذیر می‌باشد.
بخشنامه‌ها
_ اصلاح ساختارهای تشکیلاتی (ادغام, انحلال و ...)
_ ضوابط ساختار سازمانی باهدف جلوگیری از توسعه کمی تشکیلات دولت و کاهش تصدی‌های دولت
_ تجمیع واحدهای استانی
_ انتقال وظایف اجرایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وظایف واحدهای استانی (شرح وظایف و حیطه نظارت)
_ ساماندهی مدیریت اسنادی و ایجاد هماهنگی برای نگهداری آثار و اسناد مکتوب و غیرمکتوب
_ ایجاد واحد نوسازی و تحول اداری در وزارتخانه‌ها با هدف : 1 _ منطقی نمودن اندازه دستگاه 2 _ اصلاح تشکیلات 3 _ اصلاح فرایندها و روشهای انجام کار 4 _ فن‌آوری اطلاعات 5 _ توسعه مدیریت و امور مدیران 6 _ آموزش و بهسازی نیروی انسانی 7 _ مدیریت اخلاقی و تکریم مردمی 8 _ بهره‌وری 9 _ راهبری تحول سازمانی
_ تعیین جایگاه مناسب موسسات آموزش عالی وابسته به دستگاههای اجرایی
_ ساماندهی فعالیت‌های مربوط به امور ایثارگران
_ ساماندهی امور فرهنگی کشور: انحلال, ادغام, ابقا یا واگذاری فعالیت‌ها به بخش غیردولتی
_ سطح بندى دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی به منظور تدوین ساختار سازمانی
_ نحوه ایجاد موسسات آموزشی و پژوهشی
_ ممنوعیت ثبت شرکتهای وابسته به دستگاههای دولتی
ـ ساماندهی شوراها، کمیته‌ها، ستاد تصمیم‌گیری در اداره کل از جمله شورای تحول، معاونین، مدیران، انفورماتیک، رفاه، راهبردی، پژوهشی، نشست عمومی مدیرکل با پرسنل و ... براساس تقویم زمانی تنظیم شده در اوایل سال.
ـ حمایت و تقویت انجمن‌های فرهنگی و هنری در برگزاری فعالیت‌های فرهنگی و هنری و واگذاری امور اجرایی به انجمن‌ها و انعقاد قرارداد با آنان
ـ اصلاح و تغییر پستهای سازمانی اداره کل با توجه به وظایف و مسوولیت‌های جدید اداره کل و تغییر و اصلاح چارت سازمانی و ارائه به سازمان مدیریت برنامه‌ریزی
ـ رعایت اصل عدم تمرکز در تسریع وظایف استانی و واگذاری امور به ادارات تابعه براساس برنامه‌های پیشنهادی ارائه‌شده در اوایل سال و تنظیم تفاهمنامه‌ها.
ـ انتقال وظایف اجرایی، وزارت متبوع به استان (در حوزه معاونت‌ها)
تفویض اختیار به واحدهای ستادی در جهت تسریع در انجام امور (در راستای تمرکززدایی)
-اهم سیاستهای اجرائی اصلاح ساختارهای تشکیلاتی دولت:
1) عدم گسترش تشکیلات دولت با تاکید بر کوچک‌سازی (قانون برنامه سوم توسعه)
2) کاهش پستهای مدیریتی بمنظور ایجاد انسجام در ساختار بخش دولتی
3) قانونمندی وظائف در سطح ملی و کلان
4)اعطای اختیارات به مقامات میانی بمنظور تسریع در پاسخگوئی به مقامات ارشد
طرح‌ها, سیاستهای اجرایی و بخشنامه‌ای
برنامه سوم (اصلاح نظام مدیریتی)
طرح‌ها
_ بررسی و تعیین تکلیف شوراها و مجامع متعدد تصمیم‌گیری و ساماندهی و اصلاح نظام و نهادهای تصمیم‌گیری در ساختار تشکیلاتی دولت
_ بررسی و تنظیم و ایجاد نظام ارزیابی عملکرد در دستگاه اجرایی
_ تهیه طرح انتصاب و تداوم مدیران یا جهت‌گیری ایجاد شایسته سالاری و ثبات در مدیریت‌ها
_ شناخت مشکلات اساسی در جهت گیری‌ها و سیاست‌هایی که بر اداره برای توسعه مشارکت مردم و ارتقاء سطح بهره‌وری در وزارتخانه‌ها
_ تدوین برنامه و تنظیم ساز و کارهای اجرایی امر مبارزه با ارتشاء در نظام اداری کشور
سیاستهای اجرایی
1-3برای منطقی نمودن مدت تصدی مدیران در یک سمت, تدابیر لازم اتخاذ شود و در موارد ضرور, اصل ثبات مدیریتی رعایت گردد.
2-3به منظور ارتقای سطح کیفیت مدیریت در دستگاههای دولتی و پرهیز از روشهای انتخاب محود و بسته, تدابیر لازم برای ایجاد رقابت منطقی در تصدی پستهای مدیریت پیش‌بینی گردد و برای ثبت و مستندسازی تجربیات, موفقیت‌ها و نقاط ضعف و قوت مدیران کارنامه عملکرد تهیه شود.
3-3 هر یک از دستگاههای اجرایی باید از نظر میزان موفقیت در اجرای برنامه, کارآیی, جلب رضایت مردم و ارباب رجوع, سطح کیفیت محصولات (کالاها و خدمات) بر اساس شاخص‌ها و الزامات تعریف شده, مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار گیرند و در این خصوص گزارش‌های سالانه تهیه و تنظیم و به دولت و جامعه ارائه شود.
4-3 میزا ن موفقیت کل نظام اداری کشور, بر اساس شاخص‌های کلان و اساسی , باید به طور منظم ارزیابی و گزارش لازم تهیه و به دولت ارائه شود.
5-3 نظام‌های مدیریتی مناسب و جدید برای جایگزین نمودن روشهای مورد عمل در اداره امور اجرایی کشور, بویژه در بخش‌های مهم, نظیر آموزش و پرورش, بهداشت و درمان, کشاورزی, راه و ترابری, دفاع و قضاییه, طرح‌ریزی و به دولت پیشنهاد گردد.
بخشنامه‌ها
_ ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها:
1 _ عمومی بر اساس برنامه‌های هفتگانه تحول اداری
2_ اختصاص بر اساس فعالیت‌های اختصاصی دستگاه
_ ضوابط انتخاب , انتصاب و تغییر مدیران
_ قیمت تمام شده در بخش واگذاری فعالیت‌های مدیر در جهت افزایش بهره‌وری
ـ تهیه و تدوین شاخص‌های پیشنهادی اختصاصی فرهنگی و هنری و ارسال به وزارت متبوع
ـ همکاری با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و وزارت متبوع درخصوص ارزیابی عملکرد شاخص‌های عمومی و اختصاصی و ارسال به موقع اطلاعات خواسته‌شده و حضور در جلسه ارزیابی عملکرد اداره کل در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی
ـ تکمیل، بررسی فرم ها و ارسال به همراه مستندات در قالب برنامه‌های 20 * 20 تحول به مراکز ذیربط
ـ ارسال گزارش عملکرد تحول به وزارت متبوع و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی
ـ رعایت قانون ماندگاری مدیران براساس ضوابط انتخاب، انتصاب، تغییر به مدت 4 سال براساس اصل شایسته‌سالاری و توانایی افراد از طریق رایزنی‌ها و بررسی صورت‌گرفته و ارسال گزارش مربوطه به سازمان مدیریت
ـ تهیه بانک اطلاعاتی مدیران و پرسنل اداره کل
ـ تشویق پرسنل به منظور ایجاد انگیزه آنان در پایان هر فصل
- اهم سیاستهای اجرائی اصلاح نظام های مدیریتی:
1) رعایت اصل ثبات مدیریتی
2) تهیه کارنامه عملکرد مدیران بمنظور ارتقای سطح کیفی مدیریت در دستگاههای دولتی
3)ارائه گزارش سالانه توسط کلیه دستگاههای اجرائی به دولت
طرح‌ها, سیاستهای اجرایی و بخشنامه‌ای
برنامه چهارم (اصلاح نظام‌های استخدامی)
طرح‌ها
_ بررسی و رفع نواقص آیین‌نامه استخدام پیمانی کارکنان دولت به جای استخدام‌های دائمی
_ بررسی و اصلاح طرح‌های طبقه‌بندی مشاغل
_ بررسی و تجدیدنظر اساسی در قانون استخدام کشوری و تدوین لایحه جدید
- بررسی مشکلات حقوق و مزایای کادر کارشناسی دولت را وظیفه برنامه‌ریزی, هدایت و نگارش امور را به عهده دارند.
- اعطای اختیارات لازم و مربوط به مدیریت امور استخدامی بخش تصدی‌های دولت به مسوولین مربوط بر اساس قیمت تمام شده
- اصلاح ضوابط , آیین‌نامه‌ای و دستورالعمل‌های ورود به خدمت برای انتخاب اصلح
سیاستهای اجرایی
1 ـ 4 ـ مقررات استخدامی براساس انتخاب اصلح و رویکرد حذف قطعی استخدام‌های خارج از فضای رقابتی، مورد تجدید نظر اساسی قرار گیرد.
2 ـ 4 ـ مقررات استخدامی متنوع باید در نظام اداری کشور حذف و اینگونه مقررات به دو نوع مقررات دائم و موقت منحصر و محدود گردد.
3 ـ 4 ـ استخدام‌های دائمی کاهش یابد و صرفاً به مشاغل حساس و خاص که ماهیتاً باید به صورت دائمی انجام پذیرد، محدود شود. مقررات استخدامی باید از قرارداد یک طرفه و سی ساله به تعهدات دوجانبه (دولت و کارمند) تبدیل گردد و زمان‌های متنوع کمتر از 30 سال جایگزین شود.
4 ـ 4 ـ در مواردی که فعالیت‌ها براساس قیمت تمام‌شده انجام می‌گردد و هزینه مبنای کنترل دستگاه‌ها می‌باشد، اختیارات استخدامی بیشتری، با رعایت ضوابط، به دستگاههای دولتی تفویض شود تا رأساً نسبت به امور مدیریتی اتخاذ تصمیم نمایند.
5 ـ 4 ـ با کاهش اندازه دولت، حقوق و مزایا و جبران خدمت مکفی برای کارکنان دولت برقرار شود.
6 ـ 4 ـ پرداخت بخشی از مزایای کارکنان دولت در اختیار مدیران قرار گیرد تا براساس شاخص‌های ارزیابی عملکرد، پرداخت‌ها انجام پدیرد. در این راه، جلب رضایت مردم جزء لاینفک اصول پرداخت قرار گیرد.
7 ـ 4 ـ به منظور کاهش چسبندگی شاغلین در حوزه تأمین اجتماعی، مقررات یکسان وضع گردد و جابجایی بین بخش دولتی و غیردولتی امکان‌پذیر گردد.
8 ـ 4 ـ مفهوم بازنشستگی از نظر سن واقعیت یابد و به حقوق و مستمری بازنشستگان رسیدگی مؤکد شود.
9 ـ 4 ـ مشاغل در دستگاههای دولتی تخصصی شود و رشته‌های تحصیلی دانشگاهی برای رسته‌های شغلی مرتبط، محدود شود.
10 ـ 4 ـ ورود به خدمات دولتی با مدارک تحصیلی غیردانشگاهی، لغو گردد و موارد مستثنی، مشخص شود.
11 ـ 4 ـ نظام پرداخت برای دستگاههای ستادی دولت، از امتیازات ویژه‌ای برخوردار باشد تا امکان جذب بهترین متخصصان، مبتکرین و نوآوران در بخش دولت فراهم شود.
12 ـ 4 ـ مشاغل کارشناسی و ستادی همانند اعضای هیأت‌علمی دانشگاه‌ها از رتبه‌های تخصصی مختلفی برخوردار باشند، تا ضمن تقویت انگیزه و قاعده‌مند نمودن مسیر ارتقای شغلی آنان، امور دولت توسط بهترین‌ها انجام و مدیریت شود.
13 ـ 4 ـ برای استخدام به هر شکل در بخش دولتی، احراز حداقل‌های علمی و تخصصی الزامی گردد.
بخشنامه‌ها
ـ ضوابط بکارگیری و استخدام در دستگاههای دولتی
ـ استخدام پیمانی و ضوابط اجرایی
ـ طرح تبیین مسیر ارتقاء شغلی کارشناسان، مشاوران،مدیران
ـ نحوه جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه
ـ نحوه اجرایی قانون تسهیلات استخدامی ویژه فرزندان شاهد
ـ نقل و انتقال حق بیمه و کسورات بیمه‌ای بین صندوق‌های بیمه
ـ نحوه استخدام قاریان و حافظان قرآن
ـ ضوابط حق‌التدریس
ـ جذب و استخدام نیروی انسانی اداره کل به صورت پیمانی از طریق آزمون وزارت متبوع که شامل افرادی دارای مدرک تحصیلی متناسب با پست سازمانی و قبولی آزمون ادواری براساس مجوزهای کسب‌شده
ـ اجرای طرح تبیین مسیر ارتقاء شغلی کارشناسان و معرفی افراد واجد شرایط با تایید وزارت متبوع و صدور احکام آنان
ـ ساماندهی نیروی انسانی و تفویض وظایف براساس توانایی آنان
-اهم سیاستهای اجرائی اصلاح نظام استخدامی:
1) مقررات استخدامی بر اساس انتخاب اصلح مورد تجدید نظر قرار گیرد.
2) مقررات استخدامی به دو نوع دائم و موقت محدود گردد.
3) کاهش استخدام دائمی.
4) حقوق و مزایا و جبران خدمت مکفی برای کارکنان دولت برقرار شود.
5) برای استخدام در بخش دولتی، احراز حداقل‌های علمی و تخصصی الزامی گردد.
طرح‌های و سیاستهای اجرایی و بخشنامه‌های
برنامه پنجم(آموزش و بهسازی نیروی انسانی)
طرح‌ها
ـ بررسی و اصلاح ارزشیابی کارکنان دولت
ـ مطالعه و بازنگری در نظام آموزشی کارکنان دولت و اعمال اصلاحات لازم در آن
ـ تنظیم برنامه‌های آموزشی برای رشته‌های شغلی گوناگون
سیاستهای اجرایی
1 ـ 5 ـ برنامه آموزش کارکنان دولت با هدف افزایش و به هنگام نمودن دانش، بینش و مهارت، همراه با انگیزش لازم، تدوین شود.
2 ـ 5 ـ صلاحیت مؤسسات آموزشی غیردولتی برای اجرای بخشی از آموزشهای کارکنان دولت مشخص شود.
3 ـ 5 ـ مدیران عالی و اجرایی کشور در سطوح مختلف، باید از آموزشهای مورد نیاز در چهارچوب نظام آموزش کارکنان دولت برخوردار گردند.
4 ـ 5 ـ در نظام ارزشیابی کارکنان دولت، معیار رضایتمندی مردم، ارباب رجوع، مدیر و همکاران ملحوظ گردد.
بخشنامه‌ها
ـ نظام آموزشی کارکنان دولت با هدف:
1 ـ تغییر نگرش سیستمی 2 ـ افزایش کارایی و اثربخشی
3 ـ ارتقاء سطح کیفی سرمایه انسانی 4 ـ توسعه آگاهی‌های عمومی کارکنان دولت 5 ـ افزایش کیفیت 6 ـ توانمندسازی مدیران 7 ـ آماده‌سازی کارکنان 8 ـ رشد فضایل اخلاقی
ـ دوره‌های آموزشی:
1 ـ توجیهی
2 ـ شغلی
مشترک اداری
شغلی اختصاصی
3 ـ عمومی
فرهنگی و اجتماعی
توانمندی‌های عمومی
4 ـ بهبود مدیریت
ـ گواهینامه‌ها:
1 ـ مهارتی
2 ـ تخصصی
3 ـ تخصصی ـ پژوهشی
ـ مزایای استخدامی مرتبط به نظام آموزش کارکنان دولت (176 ساعت)
ـ دستورالعمل‌های اجرایی نظام جدید آموزش کارکنان دولت و نحوه صدور گواهینامه
ـ محتوای آموزش مهارت‌های هفتگانه
ـ رتبه‌بندی آموزشگاه‌های آزاد رایانه‌ای
ـ نظام جدید ارزشیابی کارشناسان
ـ مقررات ورود به خدمت در دستگاههای اجرایی:
1 ـ نحوه اعلام پذیرفته‌شدگان آزمون‌های استخدامی
2 ـ اجرای امتحانات ادواری
3 ـ آیین‌نامه امتحانات یا مسابقات استخدامی
۱ ـ اعزام کارشناسان جهت شرکت د ردوره آموزش توجیهی بدو خدمت
۲ ـ برگزاری دوره‌های عمومی ویژه کارکنان اداره کل
۴ ـ اعزام کارشناسان و مدیران به مرکز آموزش مدیریت دولتی جهت شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی بهبود مرتبط
۵ ـ اعزام مدیران و کارشناسان جهت شرکت در دوره‌های پودمانی مدیریت در مرکز آموزش، مدیریت و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در ساعت غیراداری
- اهم سیاستهای اجرائی اصلاح نظام آموزشی و بهسازی نیروی انسانی:
1) آموزش کارکنان دولت با هدف افزایش و به هنگام‌نمودن دانش ، بینش و مهارت همراه با انگیزش لازم.
2) از تبدیل دستگاههای دولتی به محلی برای کسب مدارج دانشگاهی از طریق استفاده از امکانات دولتی اجتناب شود.
3) در نظام ارزشیابی کارکنان دولت معیار رضایتمندی ارباب رجوع، مدیر و همکاران، ملحوظ گردد.
4) مدیران عالی و اجرائی در سطوح مختلف از آموزشهای مورد نیاز در چهار چوب نظام آموزش کارکنان دولت برخوردار گردند.
طرح‌ها و سیاستهای اجرایی و بخشنامه‌های
برنامه ششم 1 ـ 6(توسعه فن‌آوری اداری)
طرح‌ها
ـ تنظیم برنامه گسترده اصلاح روشهای مشترک و اختصاصی:
1 ـ اصلاح روش تهیه و تنظیم اجرای بودجه سالانه
2 ـ اصلاح روش دریافت مالیات
3 ـ اصلاح روش اعطاء وام تبصره 29 (اشتغال)
ـ بررسی علل و ریشه‌های مدیریتی تأخیر در اجرای طرح‌های عمرانی و هزینه بالا و کیفیت نازل طرح‌های عمرانی و ارائه راه‌حل‌ها و پیشنهادهای مدیریتی مناسب و مؤثر
ـ تهیه و اجرای برنامه گسترده اصلاح روشهای عمومی
ـ تهیه برنامه جامع تحقق اهداف دولت الکترونیک
ـ تهیه و تدوین فرصت‌ها و استانداردها و ویژگی‌های نرم‌افزاری مناسب ارائه خدمات عمومی در بخش دولتی (سیستم‌های پرسنلی، اداری،مالی،بودجه، پشتیبانی و عمرانی)
ـ تهیه طرح الزامات مربوط به ایجاد نظم و انضباط اداری
ـ ساماندهی فضاهای اداری
سیاستهای اجرایی
1 ـ 6 ـ نظام‌های مکانیزه در دستگاههای اجرایی با هدف تسریع، تسهیل، دقت و ارتقای سطح کیفیت طراحی و توسعه یابد و به تدریج، رویه‌ها و شیوه‌های انجام کار خودکار گردد.
2 ـ 6 ـ نظم و انضباط اداری در رفتار و عملکرد مقامات، مدیران و کارکنان دستگاههای دولتی تقویت گردد و دستگاههای اجرایی کشور با توجه به این معیار و سایر معیارهای پیش گفته، مورد ارزیابی قرار گیرند.
3 ـ 6 ـ استفاده و به کارگیری فنون و روشهای نوین در دستگاههای دولتی با اولویت پیگیری شود و برای ترغیب دستگاههای دولتی نسبت به اینگونه اقدامات، ساز و کارهای تشویقی و انگیزشی لازم پیش‌بینی شود.
4 ـ 6 ـ برای تحول در نظام اداری کشور از دیدگاه و تجربیات متخصصان داخل و خارج استفاده گردد و تجربه‌های موفق کشورها اخذ، منتشر و موارد مطلوب و مناسب مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
بخشنامه‌ها
ـ اتوماسیون فعالیت اختصاصی و عمومی نظام اداری
ـ ضوابط و ویژگی‌های سیستم‌های عمومی و اختصاصی
ـ فراگیرنمودن بهره؛یری از شماره ملی و کدپستی
ـ آموزش کارکنان در زمینه فن‌آوری اطلاعات
ـ مجموعه معادل نشانی‌های اینترنتی یکنواخت و هماهنگ با پسوند .ir برای وزارتخانه‌ها و سازمانها
ـ جایگاه اینترنتی
ـ ضوابط و امتیازدهی آموزشگاه‌های آزاد رایانه‌ای
ـ پورتال
استقرار نظام پذیرش و بررسی پیشنهادات
فلسفه تشکیل نظام مشارکت بر مبنای مشارکت فکری در سیستم اداری بدون فراهم‌آوردن زمینه‌های لازم، اجرایی نخواهد شد مگر با مشارکت کلیه پرسنل علاقمند در جهت بهبود مستمر امور اداری، این اداره کل همچون سایر دستگاه‌ها به ایجاد فضای سالم و مشارکت و همدلی توانسته است گامی موثر در این مسیر بردارد.
۱ ـ اهداف
بهادادن به نظرات افراد مرتبط با وابسته با سازمان
استفاده بهینه از پیشنهادات در جهت بهبود امور
ـ ایجاد فضای سالم و آزاد برای نقد اندیشه‌ها در نتیجه گسترش آگاهی و توان مدیران و کارشناسان
ـ پذیرش دگرگونی‌های جدید در سیستم با توجه به اهداف سازمان
ـ کاهش هزینه‌های جاری در سازمان
ـ تحرک و پویایی و مشارکت پرسنل
2ـ ضرورت اجرای طرح
ـ اعتقاد قلبی و پشتیبانی جدی مدیر
ـ مشارکت پرسنل به عنوان حامیان فکری
ـ مشارکت پرسنل در بهبود امور اداره کل
3ـ اقدامات انجام‌شده
ـ تشکیل کمیته متشکل از مدیرکل، معاونین و کارشناسان ذیربط
ـ تشکیل دبیرخانه نظام پیشنهادات
ـ تدوین آیین‌نامه داخلی و اجرای آن
ـ برگزاری نشست‌های توجیهی پرسنل
ـ ارسال دستورالعمل اجرایی نظام پذیرش و بررسی پیشنهادات به ادارات تابعه، جهت آشنایی با فرآیند بررسی و تصویب پیشنهادات
ـ اطلاع‌رسانی مناسب، جهت مشارکت همکاران و ارائه پیشنهاد در زمینه تسهیل در امور
ـ تقدیر و تشکر از پیشنهاددهندگان و اهدای جوایز نقدی
ـ منشارکت اکثر پرسنل در شورای نظام پذیرش و بررسی پیشنهادات
ـ عملیاتی‌نمودن پیشنهادهای پذیرفته شده در اداره کل و ادارات تابعه
دولت الکترونیک (اتوماسیون اداری)
شیوه‌ای است برای دولت‌ها به منظور استفاده از فناوری جدید که تسهیلات لازم را برای دسترسی مناسب اطلاعات و خدمات با کیفیت بالاتر فراهم می‌کند و فرصت‌های بیشتر را برای مشارکت مردم در فرایندهای دموکراسی ایجاد می‌کند.
۱ ـ اهداف
ـ اصلاح و بازنگری ساختاری اداری
ـ دگرگونی ساختار سازمانی
ـ کاهش هزینه
ـ طراحی مجدد فرهنگی برای تغییر سازمانی
ـ ارائه خدمات مطلوب به مشتریان
ـ مشارکت ذی‌نفعان از طریق فناوری‌های جدید
ـ دسترسی آسان به اطلاعات
-اهم سیاستهای اجرائی اصلاح فرایندها، روشهای انجام کار و توسعه فن آوری اداری:
1) صلاح روشها، رویه‌ها، فرایندهای انجام کار بمنظور رضایت ارباب رجوع، ساده‌سازی روشها و کاهش هزینه‌ها و...
2) توسعه نظام مکانیزه در دستگاههای اجرائی.
3) نظم و انضباط اداری و ارزیابی دستگاههای اجرائی با این معیار.
4) بکارگیری دیدگاهها و تجربیات متخصصان داخل وخارج کشور.
5) نظام پذیرش و بررسی پیشنهادها.
6) استقرار شبکه اطلاع رسانی و اتصال به شبکه جهانی اینترنت .
طرح‌ها و سیاستهای اجرایی و بخشنامه‌های
برنامه هفتم(ارتقاء و حفظ کرامت مردم در نظام اداری)
طرح‌ها
تهیه طرح تکریم مردم و تقدم حقوق آنها به منافع دستگاه‌ها و کارکنان برنامه‌ریزی وسیع برای اجرای تکریم مردم
سیاستهای اجرایی
1 ـ 7 ـ خدمات قابل ارائه به مردم، شفاف و مراحل انجام آن مشخص، زمانمند و با تضمین سطح کیفیت مطلوب طراحی و به اطلاع آنان رسانده شود.
2 ـ 7 ـ اصل در نظام اداری کشور، جلب رضایت شهروندان و ارباب رجوع است. در موارد تضاد منافع، جلب و رعایت منفعت مردم ملاک عمل است. دستگاههای اجرایی خدمتگزار و پاسخگو به مردم هستند و در قبال خسارات احتمالی وارده به مردم، مسؤول و جبران‌کننده می‌باشند.
3 ـ 7 ـ تداوم خدمت و ارتقای کارکنان دولت،منوط به رضایتمندی مردم و ارباب رجوع است. مقررات استخدامی کارکنان دولت براساس این راهبرد، اصلاح و بازنگری شود.
4 ـ 7 ـ در انجام خدمات، اصل بر اعتماد به مردم است. در موارد تخلف، با قاطعیت رفتار و برخورد شود.
5 ـ 7 ـ ارائه خدمات دولتی به مردم نباید در گرو یکدیگر قرار گیرد. دستگاههای دولتی انجام وظایف را به تحقق وظایف دیگر دستگاه‌ها، موکول ننمایند.
6 ـ 7 ـ مدیران و کارکنانی که بیشترین سطح رضایتمندی و کیفیت خدمات را برای مردم و مراجعان فراهم می‌کنند، مورد شناسایی، تقدیر و تشویق قرار گیرند.
7 ـ 7 ـ نظام اطلاع‌رسانی خدمات دولتی به صورتی سهل و آسان طراحی شود. به نحوی که مردم بتوانند به طرق مختلف به اطلاعات مورد نیاز خود از نظام اداری کشور، دسترسی داشته باشند.
8 ـ 7 ـ با پدیده مذموم فساد اداری و انواع مصادیق آن، برخورد قاطع شود و مقررات مناسب در ارتباط با جلوگیری و مبارزه با آن، تدوین گردد.
9 ـ 7 ـ ساز و کارهای مناسب برای کسب پیشنهادهای مردم و ارباب رجوع و استفاده از آنها، پیش‌بینی شود و به طور منظم سطح رضایتمندی آنان از خدمات دولتی، مورد ارزیابی قرار گیرد.
بخشنامه‌ها
ـ طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری
ـ مستندسازی اصلاح روشهای انجام کار و شیوه‌های اطلاع‌رسانی
منشور اخلاقی سازمان
منشور اخلاقی یک سازمان به نوعی ایدئولوژی سازمان در تعیین جهت‌گیری رفتار سازمان در رفتارهای درون سازمانی و نیز برخورد با ارباب رجوع است که نقش مهمی در تأمین منافع سازمانی و ملی ایفاد می‌نمایم. که به عنوان یک اصل در بین کارکنان و مراجعان می‌تواند ضمن تقویت روحیه قانون‌مداری به بسط صفات و اخلاقیات انسانی را برگرفته از عرف سنت قدرتمند چنین جوامعی است بیانجامد.
منشور و رسالت اخلاقی را می‌تواند زیربنای اصل طرح تکریم دانست که به نوعی تطبیق رفتار افراد با حدود انتظاراتی است که جامعه از آنها دارد به همین علت منشور اخلاقی، ناظر به انتظارات اجتماعی و نیز اصلاح رفتار فردی و تطبیق آن با رفتار سازمانی و گروهی است که بدون در نظر گرفتن تعارفات رسوم می‌تواند گفت جوامع غربی در این حوزه (همچون موارد دیگر) بر جوامع شرقی پیشی گرفته‌اند.
منشور اخلاقی هر سازمان مبتنی بر 2 اصل است
الف ـ کسانی که به عنوان مشتری و یا ارباب رجوع یک سازمان به صورت‌های مختلف، حضوری (مراجعه مستقیم) غیرحضوری (تماس‌های تلفنی، دورنما و رایانه‌ای و …) و مکاتبه‌ای برای دریافت خدمت و یا کسب اطلاعات با سازمان ارتباط برقرار می‌کند.
ب: نیروهایی را در بر می‌گیرد که عمدتاً در مشاغل مدیریتی، اجرایی، کمک آموزشی، پشتیبانی و خدماتی مسؤولیت و وظیفه ارائه خدمت به مراجعان را بر عهده دارند.
برای تدوین منشور باید محورهای آن را متناسب با موضوع طبقه‌بندی نمود. این محورها عبارت است از:
1 ـ نظم و انضباط در محل کار
2 ـ آراستگی ظاهر
3 ـ وقت‌شناسی
4 ـ برخورد مناسب با ارباب‌رجوع ادب و نزاکت
5 ـ انجام امور مردم براساس عدل و انصاف
۱ ـ اهداف
ـ مستندسازی
ـ اطلاع‌رسانی
ـ اصلاح روشهای انجام کار در راستای رضایت ارباب رجوع و تسریع در امور و دسترسی آسان
ـ تدوین منشور اخلاقی
ـ نظارت و بازرسی
ـ بازنگری و اصلاح سیستم
ـ پاسخگویی کافی و شایسته
ـ رعایت ادب و تواضع و برخورد انسانی مراجعان
ـ دوری از فساد و تبعیض در انجام امور و ارائه خدمات
2ـ ضرورت اجرای طرح
ـ افزایش سطح رضایتمندی ارباب‌رجوع
ـ افزایش سطح انگیزشی شغلی
ـ افزایش سطح بهداشت روانی
ـ افزایش سطح دانش و اطلاعات و آموزش مستمر
ـ افزایش سطح خلاقیت و نوآوری
3ـ اقدامات انجام‌شده
ـ اختصاص مکانی ویژه به عنوان راهنمای مراجعین
ـ اطلاع‌رسانی از نحوه ارائه خدمات از طریق مصاحبه مطبوعاتی مدیرکل، معاونین
ـ ایجاد فضای مناسب ویژه ارباب رجوع در سرسرای اداره کل و محوطه
ـ چاپ راهنمای مراجعین (کتابچه و بروشور)
ـ حمایت از انجمن‌های فرهنگی و هنری
ـ توزیع فرم های نظرسنجی بین مردم در مراسم‌های فرهنگی و هنری و تهیه فرم ملاقات شونده و جمع‌آوری نتایج آن و اقدام‌نمودن به پیشنهادات رسیده
ـ تشویق و تقدیر از پرسنل در پایان هر فصل که بیشترین رضایتمندی را داشته‌اند در نشست عمومی مدیرکل با پرسنل.
ـ راه‌اندازی تلفن گویا با شماره 3133085 شامل کلیه اطلاعات مورد نیاز
ـ آموزش پرسنل در راستای اجرای طرح تکریم در نشست‌های عمومی
ـ تدوین منشور اخلاقی و نصب در طبقات اداره کل.
ـ معرفی پرسنل به عنوان کارمندان موفق در اجرای طرح تکریم در هر سال
ـ اصلاح روشهای انجام کار شامل به روزنمودن کلیه مکاتبات و تسریع در امور اداری، تفویض اختیار به معاونین از سوی مدیرکل و معاونین به روسای ادارات با توجه به مقررات بازدید مستمر از مراکز تحت پوشش، محدودنمودن زمان صدور مجوز
ـ اجرای طرح نظرسنجی از کلیه فعالیت‌های اداره کل و جمع‌آوری و استخراج نظرات به صورت فصلی و سالانه و ارسال به مراکز ذیربط.
ـ تعیین بازرسان و انجام بازرسی و نظارت بر حسن انجام امور
ـ نصب مراحل انجام کار و مقررات مربوطه
ـ نصب راهنمای طبقات
ـ تعامل با صدا و سیما جهت انعکاس اخبار و اطلاعات اداره کل و اطلاع‌رسانی فعالیت‌ها به مردم با هدف اشاعه فرهنگ در استان
ـ مستندسازی و اصلاح مراحل انجام کار و شیوه‌های اطلاع رسانی از جمله برگزاری جشنواره‌ها (تجسمی) صدور مجوزهای فرهنگی هنری (کانون‌های آگهی و تبلیغاتی) و ...
ـ اجرای طرح نظرسنجی از نحوه ارائه خدمات به ادارات تابعه به وزارت متبوع و سایر ارگان‌ها و جمع‌بندی و ارسال به مراکز ذیربط
ـ تعامل با روابط‌عمومی وزارت متبوع جهت انعکاس اخبار و اطلاعات اداره کل و اطلاع‌رسانی فعالیت‌های فرهنگی و هنری
ـ مصاحبه مطبوعاتی مدیرکل و معاونین با رسانه‌های جمعی جهت انعکاس فعالیت‌های فرهنگی و هنری
-اهم سیاستهای اجرائی ارتقاء و حفظ کرامت مردم:
1) ارائه خدمات به مردم بطور شفاف و مشخص، زمانمند و با کیفیت مطلوب .
2) دستگاههای اجرائی خدمتگزار و پاسخگوی مردم هستند.
3) نظام اطلاع‌رسانی خدمات دولتی بصورت سهل و آسان طراحی شود.
4) برخورد قاطع با پدیده مذموم فساد اداری.
5) ارزیابی مستمر سطح رضایتمندی مردم از خدمات دولتی.
ویژگی‌ها و خصوصیات نظام اداری مطلوب:
1) نظام‌گرا و همه سو نگر.
2)کارا، بهره‌ور و ارزش افزا.
3)پاسخگو و شفاف.
4) اثربخش، نتیجه‌گرا و کیفیت‌مدار.
5) شهروند‌مدار، خدمتگزار و مردم سالار.
6) سالم، عاری از فساد و تبعیض.
7) مشارکت جو و مشارکت‌پذیر.
8) شایسته‌سالار و دانش‌گرا.
9) آینده‌بین، دورنگر و هدفمند.
10) قانونمدار، ضابطه‌مند و اخلاق‌گرا.
11) مدیر و راهبر.
12) توسعه‌گرا و نواندیش.
