پیام پنهانی در روابط متقابل

در یک رابطه‌ی متقابل همراه با پیام‌های نهانی، دو پیام در آن واحد ردو بدل می‌شود. یکی از آنها پیامی روشن و واضح و پذیرا در سطح اجتماعی است. دیگری پوشیده و پنهان است و یا پیامی است که در سطوح روانشناختی قرار دارد. اغلب اوقات محتوای سطح اجتماعی این رابطه‌ی متقابل، "بالغ" به "بالغ" می‌باشد. در حالی که پیام‌های سطوح روانشناختی نهانی آن معمولاً "والد" به "کودک" یا "کودک" به "والد" است. شوهر: "پیراهن مرا چکار کردی؟" همسر: "آن را در کمد لباس‌ها گذاشتم." اگر صرفاً به کلمات توجه کنیم، خواهیم گفت این یک رابطه‌ی متقابل مکمل "بالغ" به "بالغ" است و در سطح اجتماعی هم هینطور هست. ولی حال بیایید همین گفتگو را با لحن صدا و ژست‌های بدنی مورد توجه قرار دهیم. شوهر(با خشونت، در حالی که لحن صدا در انتهای جمله بالا می‌رود، با عضلات چهره‌ای منقبض و با ابروهای بالا کشیده): "پیراهن مرا چکار کردی؟" همسر(با صدایی لرزان، در حالی که لحن صدایش بالا می‌رود، با شانه‌های خمیده، سر پایین افتاده، و از زیر ابروهای بالا رفته نگاه می‌کند): "آنرا در کمد لباس‌ها گذاشتم." سطح روانشناختی به صورت موازی "والد" ـ "کودک" و "کودک" ـ "والد" در حال تبادل است. اگر پیام‌ها را به صورت کلماتی که در این سطح منتقل شده‌اند بیان کنیم، به این صورت در می‌آید: شوهر: "تو همیشه وسایل منو بهم می‌ریزی." همسر: "تو همیشه با بی‌انصافی از من انتقاد می‌کنی." یک نکته‌ی عمومی مهم در مورد روابط متقابل: زمانی که من محرک یک رابطه‌ی متقابل را به شما وارد می‌کنم، هرگز نمی‌توانم شما را وادار کنم که به یک حالت نفسانی خاص بروید. بالاترین کاری که می‌توانم بکنم این است که شما را دعوت کنم که از آن حالت نفسانی خاص پاسخ دهید. سومین قانون ایجاد رابطهسومین قانون اریک برن چنین می‌گوید: پیامد رفتاری یک رابطه‌ی متقابل با پیام‌های نهانی در سطوح روانشناختی مشخص می‌شود نه در سطح اجتماعی. اریک برن تأکید بر این دارد که حتماً در سطح روانشناختی مشخص می‌شود، نه اینکه ممکن است مشخص شود. او بر این باور است که وقتی افراد در دو سطح با یکدیگر رابطه برقرار می‌کنند، آنچه که عملاً اتفاق می‌افتد همیشه پیامد آن پیام‌های پنهانی است. اگر بخواهیم یک رفتار را خوب بفهمیم می‌بایست توجه کامل و خاص به سطح روانشناختی رابطه داشته باشیم. به زبان تحلیل رفتار متقابل ما از این مسئله به عنوان "افکار مریخی" صحبت می‌کنیم. اریک برن یک مرد سبز رنگ و کوچک را به تصویر در می‌آورد که از کره‌ی مریخ به زمین فرود آمده است و آنچه را که در روی کره‌ی زمین است مشاهده می‌کند. این شخص مریخی هیچگونه درک قبلی از معنای روابط ما ندارد. او به سادگی مشاهده می‌کند که ما چگونه رابطه برقرار می‌کنیم و سپس به رفتارهای بعد از این روابط توجه می‌کند. تمرین کنید که آن مریخی باشید. همیشه از سطح روانشناختی و سطح اجتماعی آگاه باشید. ادعای قاطع برن را بررسی کنید. آیا باور او در این مورد که پیام‌های رفتاری همیشه در سطح روانشناختی مشخص می‌شود، درست است؟